به‏کارگیری مدل جمعی‏تعمیم‏یافته در تعیین نوع ارتباط عوامل خطر رتینوپاتی در بیماران دیابتی شهر تهران

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین عوارض دیابت، رتینوپاتی ( retinopathy ) دیابتی است که سالانه باعث کوری 10 هزار نفر می‏شود. مطالعات مختلفی به بررسی عوامل خطر رتینوپاتی در بیماران دیابتی پرداخته‏اند. این تحقیق نیز به منظور بررسی روابط بین عوامل خطر رتینوپاتی و وضعیت ابتلا به این بیماری انجام شده است. در این مطالعه تلاش شده است تا با به‏کارگیری مدل جمعی تعمیم‏ یافته، کیفیت پیش‏بینی متغیر وابسته را به حداکثر رسانده و روابط غیرخطی و غیریکنواخت بین پاسخ و متغیرهای توضیحی، کشف گردد.   روش کار: این پژوهش مقطعی، تحلیلی بر روی 367 بیمار دیابتی شرکت‏کننده در فراخوان ارزیابی رتینوپاتیشهر تهران انجام شد. شرکت‏کنندگان برای تعیین ویژگی ها، شرایط پزشکی و داروهایشان مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت، از مجموعه داده‏ای شامل شش متغیر توضیحی پیوسته‏ سن، طول مدت ابتلا به دیابت، شاخص توده بدنی، هموگلوبین a1c ، کلسترول , فشارخون سیستولیک و متغیر پاسخ وجود رتینوپاتی، برای به دست آمدن مدل‏های جمعی تعمیم‏یافته و رگرسیون لجستیک( logistic regression )دوحالتی استفاده شد. برازش مدل به وسیله نرم افزار mgcvr انجام شد.   یافته ها: در این مطالعه120 نفر (33%) از بیماران به رتینوپاتی مبتلا بودند و 247 نفر (67%) رتینوپاتی نداشتند. نتایج حاصل از مدل جمعی تعمیم‏یافته حاکی از تاثیرگذاری طول مدت ابتلا به دیابت (001/0> p )، هموگلوبین a1c (004/0= p ) و فشارخون سیستولیک (032/0= p ) بر رتینوپاتی بود. به‏علاوه نشان داده شد که طول مدت ابتلا با یک رابطه خطی، هموگلوبین a1c با تابع درجه چهار و فشارخون با تابع درجه دو با رتینوپاتی دیابتی ارتباط دارند.   نتیجه گیری: علاوه بر تعیین عوامل خطر رتینوپاتی دیابتی , نشان داده شد که مدل جمعی تعمیم‏یافته توانایی شناسایی روابط غیرخطی بین متغیرها را داراست. بنابراین , این مدل با اطلاعات بیشتری از روابط بین داده‏ها، کیفیت پیش‏بینی پاسخ را به حداکثر می‏رساند.